توزین چیست؟ فرایند ریخته‌گری دو غابی
نزديک 150 سال است که تکنيک شکل دهي قطعات سراميکي از طريق ريختن دوغاب در يک قالب متخلخل انجام ميشود. در ابتدا هنوز نقش روان کنندگي املاح سديم مشخص نشده بود و لذا دوغابهايي که مورد استفاده قرار مي گرفتند نزديک 40 تا 60 درصد آب داشتند.
در اوايل قرن نوزدهم استفاده از کربنات سديم به منظور ساخت دوغابي با حداقل آب مورد توجه قرارگرفت.با کاهش ميزان آب در دوغاب ریخته‌گری معايبي از قبيل انقباض زياد قطعات:ترکهاي ناشي از فرايند خشک شدن و زمان زياد براي توليد قطعه از بين خواهد رفت.
ریخته‌گری دوغابي اساسا” به دو روش انجام ميشود:
ریخته‌گری باز
ریخته‌گری بسته
تجهیزات مورد نیاز در ریخته‌گری دو غابی
مواد مورد نیاز – مواد اولیه – آب – روانساز( سودا و سیلیكات سدیم یا آب شیشه ) ابزار مورد نیاز – همزان الكتریكی – ترازو ( با دقت 1/0و01/0 گرم) – پارچ دردار – قالب گچی مورد نیاز ( قالب قوری – لوله و قالب هاون آزمایشگاهی – دسته هاون آزمایشگاهی – دسته هاون ) – ویسكوزیته متر ریزشی با بروكفید – لاستیك نواری – میز كار آماده سازی دو غاب توزین و اختلاط مواد اولیه :در تولید فرآورده های سرامیكی ،عمل توزین مواد اولیه به طور كلی می تواند به دو روش انجام شود. (توزین به روش خشك ) (توزین به روش تر )در مرحله تهیه و آماده سازی بدنه ،روش توزین عامل بسیار مهم و تعیین كننده ای است.
توزین درحالت خشك
در این روش ،عمل توزین هنگامی صورت می گیرد كه مواد اولیه به صورت خشك و یا تقریبا خشك باشند و هنوز تبدیل به دو غاب نشده باشند . هنگام توزین ،حتما باید آب موجود درمواد اولیه و به طور عمده در مواد پلاستیك (كه از محیط اطراف جذب شده و یا در معدن در اثر ریزش برف و باران مرطوب و نمدار شده است )منظور شود .
البته باید توجه داشت كه تعیین دقیق مقدار رطوبت موجود در مواد اولیه،عملا غیر ممكن است و این موضوع ، یعنی عدم دقت ، نقص بزرگ توزین به روش خشك است . در عمل از تك تك مواد اولیه نمونه برداری كنید ،و بعد از توزین آن را در خشك كن آزمایشگاهی در دمای ( ) قرار دهید بعد از 24 ساعت نمونه را دوباهر توزین كنید .
اختلاف وزن نسبت به وزن اولیه را محاسبه كنید تا درصد رطوبت خاك مشخص شود . بعد از تعیین درصد رطوبت ، درصد فوق را در توزین نهایی مواد اولیه منظور كنید . توزین در حالت تر: در این روش،عمل توزین بعد از تبدیل هر یك از مواد اولیه به دو غاب انجام می شود. بدیهی است كه هریك از مواد اولیه به دو غاب انجام می شود . بدیهی است كه در روش خشك گفته شد ، وجود نخواهد داشت .
عدم اقبال به توزین خشك در صنعت
البته در صنعت به لحاظ نیاز این روش به چاله های ذخیره سازی كه فضای بیشتری با سرماهی گذاری اولیه بالاتری را می طلبد ،كمتر استقبال می شود. در مورد توزین به روش تر ،حتما این روش مطرح خواهد شد كه چگونه می توان به مقدار مواد خشك موجود در دو غاب هر یك از مواد اولیه پی برد. در عمل برای تعیین مقدار مواد خشك موجود درغابها از رابطه برونینارت استفاده می شود .
W=(p-1) W= وزن ماده خشك موجود در یك سانتیمتر مكعب از دو غاب (گرم ) P= وزن ماده خشك موجود در یك سانتیمتر مكعب = وزن مخصوص ( دانسیته ) دو غاب درعمل با توزین حجم مشخصی از دو غابها،می توان به وزن مخصوص یا دانسیته آنها پی برد. در مورد وزن مخصوص مواد خشك باید اشاره شود كه به طور معمول این مقدار حدود 5/2 تا6/2 گرم بر سانتیمتر مكعب است. بنابرانی اگر با تقریب ،وزن مخصوص را 5/2 اختیار كنید ، مقدار كسری برابر با خواهد بود . پس تنها عامل در اكثر موارد،دانسیته دو غابها است .